Jeszcze dinozaur czy już ptak? Archeolodzy znaleźli brakujące ogniwo

Pośród szczątków żółwi i ryb zachowanych w złożu skamieniałości w południowo-wschodnich Chinach, na archeologów czekało coś jeszcze. Starsze o ok. 30 milionów lat niż jakakolwiek potwierdzona skamieniałość ptaków, szczątki dinozaura o ciekawych cechach, które mogą nam powiedzieć kilka rzeczy na temat pierwszych krytycznych kroków w ewolucji "lataczy". Paleontolog Chińskiej Akademii Nauk, Min Wang, porównał nową skamieniałość, nazwaną Fujianvenator prodigiosus, ze szczątkami innych dinozaurów z tamtych czasów i bardziej współczesnych, aby określić miejsce zwierzęcia w drzewie genealogicznym dinozaurów.

W ten sposób jego zespół ustalił, że mamy do czynienia z pierzastym stworzeniem wielkości bażanta, które należało do grupy przodków Avialae, która obejmuje współczesne ptaki i ich najbliżej spokrewnionych gadzich przodków. To bardzo ważne informacje, bo pozostałości przodków wczesnych ptaków ekstremalnie trudno znaleźć, dlatego każde z nich są wręcz skarbnicą wskazówek dotyczących ewolucji ptaków i środowiska Ziemi. Przez długie lata to liczące 150 mln lat szczątki dinozaura zwanego Archaeopteryxem wyznaczały krytyczny wczesny moment w ewolucji współczesnych ptaków, ale teraz naukowcy nie są już tego tacy pewni.

Fujianvenator, który pojawił się zaledwie kilka milionów lat po Archaeopteryxie, nazywanym często "pierwszym ptakiem", może być lepszym tropem, szczególnie że już wcześniej nie brakowało głosów, że temu drugiemu bliżej do dromeozaurów i troodontów niż współczesnych ptaków.

Ale i tu nie brakuje niespodzianek, bo miednica Fujianvenatora ma cechy bardziej podobne do dinozaurów mniej przypominających ptaki, w tym dziwnego czteroskrzydłego Anchiornisa, co oznacza, że przejście morfologiczne od ramion do skrzydeł rozpoczęło się bardzo wcześnie u przodków ptaków, podczas gdy nogi nadal wykonywały inne czynności. To sugeruje z kolei, że Fujianvenator rozgałęział się w innym kierunku niż ten, który doprowadził do powstania ptaków.

Te wydłużone dolne kończyny tylne i znalezione skamieliny sugerują, że Fujianvenator był długonogim mieszkańcem bagien lub szybkim biegaczem, bo zarówno brodzenie, jak i bieganie, wykorzystują takie proporcje. Oznacza to, że pierwszy raz zidentyfikowano potencjalnego ptaka bagiennego, bo wszystkie inne, które paleontolodzy odkryli do tej pory, mają cechy mieszkańców drzew.