Deepfake, czyli jak trudno jest odróżnić fikcję od rzeczywistości. Możemy stracić oszczędności

Eksperci od rozwoju technologii sztucznej inteligencji nie mają wątpliwości, że żyjemy w czasach, w których fikcja miesza się z rzeczywistością, a nawet zaczyna nad nią dominować. Każdego dnia i ze wszystkich stron jesteśmy atakowani najróżniejszymi materiałami, które zostały przerobione. Deepfake to technologia, która pozwala w czasie rzeczywistym podmienić zarówno twarz, jak i głos znanej osoby na materiale filmowym.

Oznacza to, że cyberprzestępcy mogą podszyć się pod kogoś znanego i zaufanego, a następnie oszukać widzów, by osiągnąć gigantyczne korzyści finansowe. Jak ogromnym zagrożeniem jest ta technologia, niech za przykład posłuży ostatni filmik z Jennifer Aniston w roli głównej. Wygenerowany wizerunek (twarz i głos) celebrytki prezentował na serwisach społecznościowych "największe rozdanie MacBook w historii za jedyne 10 dolarów".

Niestety, jakość tego fałszywego materiału była tak dobra, że tysiące osób z całego świata nabrało się na tę akcję i straciło mnóstwo pieniędzy, których już nigdy nie odzyskają. Podobna akcja miała miejsce w zeszłym miesiącu w Polsce. Mowa tutaj o "reklamie" z prezydentem Polski w roli głównej. Andrzej Duda obiecuje w niej 4 tysiące złotych dla rodaków każdego dnia. Jest to oczywiście nieprawda i film został przygotowany przez oszustów. Niedawno pojawiły się też fałszywe filmy z Mateuszem Morawieckim, Donaldem Tuskiem, Rafałem Trzaskowskim czy Jarosławem Kaczyńskim.

Eksperci od cyberprzestępstw w globalnej sieci biją na alarm, że obecnie jest dostępnych tak dużo programów do przygotowania filmów deepfake, że niebawem każdy, a nawet specjalnie nie interesujący się taką tematyką, będzie mógł w domowym zaciszu generować bardzo realną fikcję i oszukiwać nią miliony ludzi na całym świecie.

Najgorszy jest w tym wszystkim fakt, że dziecinnie łatwo jest opublikować takie niezwykle niebezpieczne treści w Facebooku, Instagramie czy X. Młodzież w szkołach potrafi dzięki temu przerabiać potencjalnie niegroźne zdjęcia swoich rówieśników, co często kończy się piętnowaniem i nękaniem ofiar. Systemy weryfikacji kompletnie nie nadążają za ich usuwaniem. Cyberprzestępcy mają więc sporo czasu na zorganizowanie swojej akcji, oszukanie nawet milionów użytkowników i zniknięcie.

Dlatego eksperci zorganizowali jedną z największych w ostatnich latach Konferencję Bezpieczeństwa, która odbyła się kilka dni temu w Monachium. Giganci branży technologicznej, tacy jak: Meta, Microsoft, Google, Amazon, Adobe i IBM, podpisali tam dobrowolne zobowiązanie, że dołożą wszelkich starań w walce z dezinformacjami wyborczymi oraz będą przeciwdziałać niebezpiecznej technologii.

Teraz gdy technologie są coraz bardziej realistyczne, ogromnym zagrożeniem stają się one dla świata polityki. Jak alarmuje Brad Smith, wiceprezes i prezes firmy Microsoft, "sektor technologiczny w żaden sposób nie jest w stanie sam ochronić wyborców przed nowym rodzajem nadużyć wyborczych". Smith ma na myśli tutaj np. szerzące się w serwisach społecznościowych fałszywe filmy w roli głównej z politykami, którzy wygłaszają mowy wyborcze.

Problem w tym, że zwykli użytkownicy nie są już w stanie odróżnić fikcji od rzeczywistości i w szybki sposób zweryfikować tych wypowiedzi. To wszystko może prowadzić do sytuacji, w której pewne grupy interesu mogą w szybki, tani i efektywny sposób wpłynąć na wyniki wyborów w danych krajach. Nie trzeba tutaj specjalnie podkreślać, że tego typu techniki są oczkiem w głowie np. władz na Kremlu.

Jak zatem rozpoznać deepfake? Podajemy kilka trików, które mogą nam w tym pomóc i pozwolić lepiej zadbać o bezpieczeństwo swoje oraz rodziny i znajomych. Przede wszystkim, jeśli mamy do czynienia z materiałem filmowym i nie wiemy, czy jest prawdziwy, powinniśmy sprawdzić, czy gdzieś w sieci nie jest dostępny w lepszej jakości. Dzięki temu będziemy mogli dostrzec charakterystyczne szczegóły twarzy i łatwiej wykryć pewne nieregularności obrazu, takie jak: nienaturalne cienie, widoczne piksele czy drgania obrazu, które ujawnią scam.

Nie możemy zapomnieć również o dźwiękach i głosie w materiale filmowym. Cyberprzestępcy mogą teraz bez żadnego problemu generować głosy znanych ludzi i podkładać je do filmów. Tutaj powinniśmy zwrócić uwagę, czy w materiałach pojawiają się zakłócenia, dziwne wtrącenia, trzaski czy sztuczne brzmienie. Warto również sięgnąć po słuchawki, by intensywniej wsłuchać się w nagranie. Na koniec, standardowo nie zapominajmy o przyjrzeniu się bliżej ruchowi ust i sprawdzeniu, czy jest zsynchronizowany z dźwiękiem.

Jeśli w dalszym ciągu nie mamy pewności, co do autentyczności nagrania, warto wstrzymać się z wszelką interakcją i poczekać na działające w serwisach społecznościowych systemy weryfikacji czy adnotacje społeczności, które często dysponują większymi możliwościami wykrycia fałszerstw i ochrony przed nimi użytkowników.