Czego nie wiesz o silnikach odrzutowych? 5 ciekawych faktów
Pierwszy lot samolotem wyposażonym w silnik odrzutowy miał miejsce w 1939 roku. Historia tej technologi sięga jednak 1930 roku, kiedy w Anglii po raz pierwszy stworzono nowoczesny motor tego rodzaju. Czy oznacza to, że wiemy już wszystko na temat tych silników? Oto 5 zaskakujących faktów o silnikach odrzutowych.
Samolot to nie jest tania rzecz. Nic dziwnego, skoro z reguły latające maszyny są duże, a na dodatek wyposażono je w masę elektroniki i zaawansowanych mechanizmów. Drogi jest też sam silnik odrzutowy. Szacuje się, że jeden silnik odrzutowy (w zależności od wielkości i modelu) może kosztować od kilku do nawet kilkudziesięciu milionów dolarów. To ogromna kwota, a przecież samoloty pasażerskie posiadają ich parzyste liczby.
Weźmy na przykład takiego popularnego Airbusa A380 Airbusa A380, którego można spotkać m.in. w liniach lotniczych Lufthansa. Posiada on aż 4 potężne silniki turboodrzutowe. Silniki w samolocie kosztują krocie nie tylko ze względu na zdolność do osiągania odpowiedniego ciągu. Muszą spełniać szereg wyśrubowanych norm, ich konstrukcja jest szalenie skomplikowana, a wszystkie elementy są odporne na ekstremalne warunki - niestraszna im temperatura, zmienne ciśnienie czy zawrotna prędkość.
Myśląc o silniku odrzutowym nasza wyobraźnia podsuwa nam obraz samolotu. Czy to pasażerskiego, czy myśliwca, ale jednak maszyny latającej. Technologia odpowiedzialna za pracę tego rodzaju silników jest jednak dość uniwersalna i można jej używać również w innych aspektach poza transportem.
Weźmy na przykład przemysł, który chętnie używa silników odrzutowych w niektórych zadaniach. Dla przykładu wymienić tu należy choćby turbiny gazowe, czy silniki napędzające statki, jak i maszyny wytwarzające energię. Bardzo często silniki odrzutowe o zastosowaniu przemysłowym nie różnią się znacząco od swoich odpowiedników montowanych w samolotach. Mogą mieć różne modele katalogowe, jednak sama konstrukcja jest podobna.
Silnik odrzutowy jest silnikiem spalinowym, a więc do jego działania (w dużym uproszczeniu) potrzebne jest specjalne paliwo i powietrze - w ten sposób nastąpi spalanie. Do silnika odrzutowego wpływa masa powietrza, ale jaka jego część faktycznie pomaga w procesie spalania? Całość, a może połowa? Okazuje się, że silnik odrzutowy potrzebuje efektywnie jedynie od 10 do 20 procent zasysanego powietrza.
Dzięki specjalnym mechanizmom obejścia taka ilość wystarczy, aby silnik mógł efektywnie przeprowadzić zapłon paliwa. Co dzieje się z resztą powietrza? Nie ma tu mowy o marnotrawstwie. Pozostałe powietrze przechodzi przez strumień obejściowy i wpływa na ciąg silnika, zwiększając go.
Samolot podczas lotu potrzebuje nie tylko paliwo i elektronikę. Istotne jest również powietrze, dzięki któremu można utrzymać odpowiednie ciśnienie w kokpicie, zadbać o poprawne działanie klimatyzacji czy innych istotnych układów. Jak myślicie, skąd się bierze wymagane pokłady powietrza?
Może to być zaskakujące, ale... z silnika. W przypadku większości nowoczesnych silników odrzutowych, sprężone powietrze przechodzi przez specjalny układ i jest wykorzystywane "wewnątrz" samolotu. Poza klimatyzacją i ciśnieniem przydaje się również w utrzymywaniu przeciwoblodzeniowych systemów silników oraz skrzydeł.
Gdyby LEGO zdecydowało się na stworzenie epickiego zestawu z silnikiem odrzutowym, byłby największym w historii. Zależnie od modelu, liczba części w silniku odrzutowym może wynosić od 25 do nawet 45 tysięcy elementów. Niektóre z nich są spore, inne to malutkie części, jednak bez którejkolwiek z nich silnik mógłby nie zadziałać, lub zakończyć swój żywot w bardziej katastrofalny sposób.
Proces składania silnika odrzutowego nie wygląda jednak jak układanie domku z kart. Jego budowa jest dość modułowa, przez co silnik dzieli się na fragmenty składane z pomniejszych elementów i dopiero grupy części złożone ze sobą składa się w jedną całość.
