Supermasywna czarna dziura pod lupą latającego obserwatorium SOFIA

SOFIA (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy) to nazwa zmodyfikowanego samolotu Boeing 747SP, na pokładzie którego znajduje się teleskop ze zwierciadłem o średnicy 2,54 m. Obserwacje przeprowadzane są na wysokości ponad 13 km. W 2011 r. odbyły się loty obserwatorium SOFIA z rejestrującą dane w podczerwieni kamerą FORCAST (Faint Object Infrared Camera for the SOFIA Telescope). Celem obserwacji była supermasywna czarna dziura w centrum Drogi Mlecznej.

Efektem kampanii obserwacyjnej są unikalne zdjęcia pierścienia gazu i pyłu o nazwie CNR (ang. Circumnuclear Ring) o średnicy siedmiu lat świetlnych, który otacza supermasywną czarną dziurę w centrum naszej galaktyki. Pierścień otaczający jądro oraz znajdująca się w pobliżu, zanurzona w pyłowym kokonie mała gromada młodych gwiazd, możliwe były do zaobserwowania dzięki instrumentowi FORCAST, który pozwolił na rejestrację światła wspomnianych obiektów. Obserwacje tego typu są utrudnione ze względu na to, iż zbierane światło blokowane jest przez wodę w atmosferze Ziemi oraz międzygwiezdne obłoki pyłu.

Astronomowie usiłują zrozumieć strukturę omawianego pierścienia, który skryty jest w mocno zasłoniętym jądrze Drogi Mlecznej. Wykorzystując obserwatorium SOFIA możliwe jest uzyskanie informacji nt. procesów, które przyspieszają i podgrzewają pierścień CNR. Podejrzewa się, iż 4-6 mln lat temu wewnątrz centrum Drogi Mlecznej miało miejsce jakieś duże wydarzenie, które spowodowało rozwój kilku regionów gwiazdotwórczych (m.in Quintuplet Cluster oraz Central Cluster). Celem badań jest znalezienie możliwego powiązania rozwoju tych regionów z obecnością supermasywnej czarnej dziury, której masa wynosi 4 mln mas naszego Słońca.

Źródło informacji (NASA)

Maciej Mickiewicz