RMF 24: Organiczne cząsteczki wokół odległej gwiazdy
Chemiczne cegiełki, z których powstaje życie mogą być we wszechświecie powszechne - informuje na łamach czasopisma "Nature" międzynarodowy zespół astronomów. Badania prowadzone z wykorzystaniem systemu radioteleskopów ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) pozwoliły po raz pierwszy odkryć obecność złożonych cząsteczek organicznych w dysku pyłu i gazu otaczającym odległą młodą gwiazdę.
Gwiazda MWC 480 ma masę około dwukrotnie większą od Słońca i znajduje się w tak zwanym obszarze gwiazdotwórczym w Byku, około 455 lat świetlnych od Ziemi. To gwiazda bardzo młoda, licząca sobie zaledwie około miliona lat, którą otacza dysk pyłu i gazu. Obserwacje prowadzone z wykorzystaniem sieci radioteleskopów ALMA (w niepełnym jeszcze zestawie) nie wykazały oznak tworzenia się tam planet, pokazały jednak niezwykłą obfitość cząstek organicznych.
Obserwacje wykazały tam obecność olbrzymich ilości cyjanku metylu (CH3CN). Jak się ocenia, jest go tam wystarczająco dużo, by mógł wypełnić wszystkie ziemskie oceany. Znaleziono też prostsze cząsteczki cyjanowodoru (HCN). I jedne, i drugie cząsteczki odkryto w zimnych, zewnętrznych obszarach tworzącego się dysku, które można uznać za odpowiednik pasa Kuipera w Układzie Słonecznym, obszaru poza orbitą Neptuna, zawierającego liczne drobne obiekty pozostałe po okresie formowania się planet.
"Badania komet i planetoid pokazują, że mgławica słoneczna, z której powstało Słońce i planety, była bogata w wodę i złożone składniki organiczne" - mówi Karin Öberg, astronom z Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics w Cambridge, główna autorka nowej publikacji. "Teraz mamy jeszcze lepszy dowód na to, że takie same cząsteczki chemiczne są obecne w innych miejscach wszechświata, w obszarach, w których mogą powstawać systemy planetarne nieróżniące się od naszego" - dodaje. Jak podkreśla, cząsteczki znalezione wokół MWC 480 odnajdywano w podobnych koncentracjach także w kometach Układu Słonecznego.
Astronomowie wiedzą, że zimne, ciemne obłoki międzygwiazdowe są bardzo efektywnymi fabrykami złożonych cząsteczek organicznych - w tym grup cząsteczek znanych jako cyjanidy. Te właśnie cząsteczki, w szczególności cyjanid metylu, są ważne, ponieważ zawierają wiązania węglowo-azotowe, niezmiernie istotne dla powstawania aminokwasów, podstawy dla białek, które są cegiełkami życia. Do tej pory nie było jasne, czy takie same złożone cząsteczki organiczne tworzą się powszechnie i czy potrafią przetrwać w trudnych warunkach powstającego układu planetarnego, w którym fale uderzeniowe i promieniowanie mogą łatwo niszczyć wiązania chemiczne. Niezwykła czułość układu ALMA pozwoliła potwierdzić, że cząsteczki te nie tylko są w stanie przetrwać, ale mają się znakomicie.
Na podstawie materiałów prasowych Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO).
