Paratetyda - największe jezioro w historii Ziemi

Około 10 milionów lat temu Paratetyda - największe jezioro w historii Ziemi - zajmowało obszar większy niż dzisiejsze Morze Śródziemne. Na współczesnej mapie rozciągałoby się ono od włoskich Alp do Kazachstanu w środkowej Azji.

Do tej pory niewiele było wiadomo na temat przypływów i odpływów Paratetydy w czasie jego istnienia, ale nowe badania wskazują na cztery cykle spowodowane zmianami klimatu, które skurczyły jezioro i najprawdopodobniej zabiły znaczną liczbę żyjących w nim gatunków.

Życie wodne w Paratetydzie obejmowało wszystko - od mięczaków i skorupiaków po małe wieloryby i delfiny, które ewoluowały, by dopasować się do swojego ograniczonego środowiska. Jednak, gdy poziom wody spadł, a poziom soli wzrósł, bardzo mało z tych stworzeń mogło przeżyć.

- To musiał być postapokaliptyczny prehistoryczny świat, wodna wersja pustkowi z Mad Maksa - powiedział geolog Wout Krijgsman z Uniwersytetu w Utrechcie.
Krijgsman i jego koledzy studiowali zapisy skamielin, osady i geologię obszaru wokół Morza Czarnego (w centrum miejsca, gdzie kiedyś znajdowało się Paratetyda), aby zidentyfikować cztery główne spadki poziomu wody na przestrzeni kilku milionów lat, jednocześnie modelując i symulując poziom wody w całym regionie.

Najbardziej dotkliwym spadkiem był ostatni odnotowany między 7,65 a 7,9 mln lat temu, nazwany wcześniej Wielkim Wysuszeniem Chersońskim. Podczas tego epizodu poziom wody w Paratetydzie obniżył się aż o 250 metrów, rozdzielając megajezioro na mniejsze jeziora, które w pewnych okresach byłyby toksyczne dla większości organizmów wodnych.

Według obliczeń naukowców, w tych suchych okresach megajezioro mogło stracić do 70 proc. swojej powierzchni i 30 proc. objętości. W szczytowym momencie pod względem pojemności zajmowałoby obszar około 2,8 mln km2, mieszcząc ponad 10 razy więcej wody niż jeziora, które obecnie znajdują się na naszej planecie.

Zmiany temperatury i opadów w całej Eurazji miały również wpływ na zmiany na lądzie, gdzie środowiska otwarte zastępowały środowiska leśne, a rodzaje lasów ulegały zmianie. Jak te ewolucje wpływały na siebie nawzajem, nie zostało jeszcze w pełni wyjaśnione.