Bezpośrednie obserwacje GJ 504 b i HD 95086 b
W ostatnich tygodniach doszło do publikacji zdjęć dwóch dużych planet pozasłonecznych - GJ 504 b i HD 95086 b. Obie egzoplanety zaobserwowano bezpośrednio za pomocą dużych obserwatoriów astronomicznych.
Spośród wszystkich, ponad dziewięciuset egzoplanet, jakie już udało się wykryć, niewiele zostało bezpośrednio zaobserwowanych. Najczęściej dowodem istnienia planety pozasłonecznej jest spadek jasności gwiazdy macierzystej lub też "kołysanie" się tej gwiazdy wskutek oddziaływania grawitacyjnego egzoplanety. Dzieje się tak, gdyż dokonanie bezpośredniej obserwacji planety pozasłonecznej jest wyjątkowo trudne - najczęściej egzoplaneta jest skryta w blasku gwiazdy macierzystej na większości długości fal.
W ostatnich tygodniach opublikowano zdjęcia dwóch planet pozasłonecznych, które zostały wykryte bezpośrednio. Obiekty otrzymały oznaczenia GJ 504 b i HD 95086 b. Są to dwa gazowe giganty, które krążą daleko od swych gwiazd macierzystych - stąd możliwe były bezpośrednie obserwacje.
HD 95086 b ma masę około 5 razy większą od Jowisza. Ta egzoplaneta krąży w średniej odległości 56 jednostek astronomicznych od swej gwiazdy, czyli HD 95086. Jest to niemal dwa razy dalej, niż Neptun krąży wokół Słońca. Co ciekawe, HD 95086 jest bardzo młodą gwiazdą - jej wiek szacowany jest na zaledwie około 17 milionów lat, a sama HD 95086 b jest jedną z najlżejszych egzoplanet wykrytych bezpośrednio. Lżejsza może być jedynie egzoplaneta Fomalhaut b (jeszcze niepotwierdzona), której masa jest szacowana na około 2 masy Jowisza oraz GJ 504 b, którą opisujemy w tym artykule.
Status HD 95086 b nie jest jeszcze w pełni potwierdzony - istnieje niewielkie ryzyko, że jest to gwiazda tła. Kolejne obserwacje, wykonane w odstępie kilkunastu miesięcy, powinny potwierdzić status HD 95086 b.
Drugi z opisywanych w tym artykule obiektór planetarnych, GJ 504 b, ma kilka cech porównywalnych do HD 95086 b. Jest to także egzoplaneta krążąca wokół młodej gwiazdy - wiek szacuje się na 160 milionów lat. Masa GJ 504 b szacowana jest na około 4 raz większą od Jowisza. GJ 504 b krąży w odległości około 43,5 jednostki astronomicznej od swej gwiazdy macierzystej, czyli GJ 504.
Obserwacji HD 95086 b dokonano za pomocą Very Large Telescope, należącego do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO), znajdującego się w Chile. Z kolei GJ 504 b została odkryta w ramach programu Strategic Explorations of Exoplanets and Disks with Subaru (SEEDS). Program SEEDS wykonywany jest za pomocą teleskopu Subaru, znajdującego się na Hawajach.
