Nawet podczas narkozy, mózg pozostaje świadomy
Możliwość wybudzenia się podczas operacji to prawdziwy koszmar. Stan zwany świadomością anestezjologiczną jest rzadko spotykany - eksperci uważają, że zdarza się zaledwie w 0,005 proc. przypadków. Ale nasze mózgi są cały czas świadome.
Najnowsze badania wskazują, że nawet jeżeli pacjenci poddani narkozie nie wybudzają się, to ich mózgi nie zawsze są w pełni nieświadome. Zamiast tego znajdują się w stanie "uśpienia".
- Stan świadomości indukowany przez środki znieczulające może być podobny do naturalnego snu. Podczas snu ludzie śnią, a mózg obserwuje podświadome zdarzenia i bodźce w otoczeniu - powiedział prof. Antti Revonsuo, psycholog z Uniwersytetu w Turku.
Znieczulenie ogólne nie pozbawia ludzi świadomości. Przeciwnie, niektóre części mózgu nadal funkcjonują i w pewnym stopniu przetwarzają to, co dzieje się wokół. Pacjent może, ale nie musi, później przypomnieć sobie różne doświadczenia odczuwane podczas narkozy. Mimo iż brzmi to przerażająco, to w większości przypadków wcale nie jest równoznaczne ze zdolnością odczuwania bólu.
Aby ocenić zdolność mózgu do pozostania świadomym w ramach znieczulenia ogólnego, uczeni przeanalizowali zmiany w aktywności elektrycznej mózgu u 47 zdrowych ochotników. Zastosowano dwa środki stosowane w znieczuleniu ogólnym: deksmedetomidynę i propofol. Leki były podawane w dawkach, które sprawiały, że pacjenci nie reagowali, ale mogli zostać wybudzeni szarpnięciem lub okrzykiem.
Osobom biorącym udział w eksperymencie były puszczane nagrania zdań. Niektóre miały sens, inne nie (np. "Nocne niebo było pełne migoczących pomidorów"). Naukowcy chcieli sprawdzić, czy zdania bezsensowne zostaną odnotowane na EEG.
- Badania EEG pokazały, że mózg nie może odróżnić zdań normalnych od bezsensownych w znieczuleniu ogólnym. Kiedy używaliśmy deksmedetomidyny, mózg próbował interpretować znaczenie słów, ale po tym, jak pacjenci wybudzili się, nie pamiętali wygłoszonych zdań - powiedziała Katja Valli z Uniwersytetu w Turku.
Przeprowadzony eksperyment potwierdza, że mózg może przetwarzać słowa i dźwięki, nawet jeżeli pacjent później ich nie pamięta. oznacza to, że nasz mózg - nawet podczas znieczulenia ogólnego - zachowuje świadomość.
