Jak Isaac Asimov przewidział przyszłość
Świat przepełniony robotami, automatyzacja zawodów i kolonizacja kosmosu – takie były przewidywania znanego amerykańskiego pisarza Isaaca Asimova. Nieco ponad 37 lat temu, autor książek fantastycznonaukowych oraz popularnonaukowych roztoczył wizje, które zrealizowały się na naszych oczach – a przynajmniej większość z nich.
W ostatni dzień 1983 roku, Isaac Asimov wypowiedział się dla kanadyjskiej gazety "Toronto Star". podzielił się swoją opinią na temat dalszego rozwoju naszej cywilizacji. Amerykanin stwierdził, że w na przełomie 2019 i 2020 roku świat będzie skomputeryzowany i zrobotyzowany, a technologia zastąpi ludzkich pracowników i zapoczątkuje powstanie zupełnie nowych miejsc pracy.
Asimov nie pomylił się. Wiele współczesnych zawodów wykonuje się przy użyciu komputerów, które zresztą rozpowszechniły się do tego stopnia, że możemy je dziś spotkać w większości domów na całym świecie. Nasze smartfony również sprawują funkcję mobilnych komputerów, które stały się nieodzownym elementem życia wielu osób i doprowadziły nawet do niebezpiecznych uzależnień.
Amerykański pisarz uważał, że właśnie dzięki robotyzacji, ludzie będą mogli cieszyć się znacznie większą ilością wolnego czasu. Tu oczywiście można polemizować. Przekonaliśmy się, że automatyzacja zawodu zwiększa wydajność pracy, ale oznacza również zwolnienia - ewentualnie pracownicy przenoszeni są na inne stanowiska. Niestety współcześni ludzie pracują coraz więcej i żaden futurolog nie przewidziałby (lub nie odważyłby się tego wygłosić), że zapanuje jeszcze większy wyzysk pracowników.
Isaac Asimov miał rację, twierdząc, że komputeryzacja odmieni nasze życie, ale nieco pomylił się w kwestii kolonizacji kosmosu. Amerykanin zakładał, że w 2019 roku, ludzie będą już mogli prowadzić normalne życie poza naszą planetą. Chociaż mamy na orbicie Międzynarodową Stację Kosmiczną, Asimov mówił o stałych ludzkich koloniach, a nawet o kopalniach na Księżycu. Miną jeszcze lata, zanim ludzkość wykona pierwsze istotne kroki ku podboju kosmosu.
Ewidentnie widać, że wizje dawnych futurologów prędzej czy później realizują się. Pamiętajmy jednak, że dotyczy to również negatywnych przewidywań, choć te zwykle są bagatelizowane.
Na potrzeby opowiadania "Zabawa w berka" Asimov stworzył trzy najważniejsze prawa, jakimi powinny kierować się roboty w relacjach z ludźmi. Do dzisiaj prawa etyki robotów Asimova przyświecają twórcom coraz bardziej zaawansowanej, sztucznej inteligencji:
- Robot nie może skrzywdzić człowieka, ani przez zaniechanie działania dopuścić, aby człowiek doznał krzywdy,
- Robot musi być posłuszny rozkazom człowieka, chyba że stoją one w sprzeczności z Pierwszym Prawem,
- Robot musi chronić samego siebie, o ile tylko nie stoi to w sprzeczności z Pierwszym lub Drugim Prawem.
