Tajemnice Doliny Królów. Miejsce pełne egipskich skarbów

Źródeł powstania Doliny Królów należy szukać w staroegipskich obyczajach związanych z pochówkiem zmarłych. Właśnie na obszarze rozciągającym się w Tebach Zachodnich, w okolicy Luksoru grzebano zmarłych władców tzw. Nowego Państwa, a więc faraonów sprawujących władzę od ok. 1550 roku p.n.e. do 1070 roku p.n.e. Znajdują się tu zatem grobowce władców Egiptu od XVIII do XX dynastii.  Poza nimi Dolina Królów stanowiła miejsce pochówku również dla członków rodzin królewskich czy państwowych urzędników.

Teren ten upodobano sobie szczególnie ze względów geograficznych. Faraonów chowano z licznymi kosztownościami królewskimi, więc grobowce stanowiły atrakcyjny łup dla złodziei. Piasek i woda doliny miały docelowo chronić te święte miejsca przed takimi incydentami, choć nie zawsze z powodzeniem. 

Po setkach lat Dolina Królów okazała się cennym znaleziskiem archeologicznym. Udało się na jej terenie odkryć 60 grobowców należących do egipskich królów. 15 takich obiektów zostało z czasem udostępnionych w ruchu turystycznym, zachwycając hieroglifami, ściennymi malowidłami czy płaskorzeźbami. To właśnie z nich można dowiedzieć się o najważniejszych wydarzeniach z życia zmarłego. Oto obiekty najbardziej zapierające dech w piersiach odwiedzających. 

Grobowiec faraona z XVIII dynastii został zidentyfikowany w 1922 roku, kiedy prace wykopaliskowe w Dolinie Królów trwały już od przeszło stu lat. Tego odkrycia dokonali dwaj brytyjski archeologowie - Howard Carter i George Carnarvon. Co ważne, grobowiec Tutanchamona był jedynym, który nie został naruszony przez rabusiów. 

Znaleziono w nim pełne przepychu wnętrza i jedyną w Dolinie Królów mumię, która nie została przeniesiona ze swojego pierwotnego miejsca. Nic dziwnego, że znalezisko wywołało sensację w świecie nauki i mediów.

Królowa Hatszepsut była jedną z czterech kobiet-władczyń starożytnego Egiptu. Jej grobowiec w formie świątyni nie umknął oku wspomnianego Howarda Cartera - naukowiec natrafił na niego w 1903 roku. 

Budowla-grobowiec została wykuta w skale i tworzą ją trzy kaskadowe tarasy. Uwagę przyciągają monumentalne posągi królowej, z kolei wnętrza zachwycają malowidłami ściennymi, które doskonale zniosły próbę czasu. Wznosząc grobowiec Hatszepsut, chciano jednocześnie oddać cześć egipskiemu bogu słońca i dać wyraz sile, jaka towarzyszy kobiecie na tronie.

W Dolinie Królów nie mogło zabraknąć najpotężniejszego władcy starożytnego Egiptu - Ramzesa II. Na jego grobowiec natrafiono jeszcze w XIX wieku (1881 rok). We wnętrzu znaleziono liczne rzeźby i malowidła prezentujące życie władcy.

Grobowce w Dolinie Królów różniły się wyposażeniem i rozmiarami. Jednym z największych obiektów tego typu był grobowiec Setiego I (XVIII dynastia). Sama sala, w której złożono ciało zmarłego, ma 120 metrów kwadratowych. Grobowiec odkryto w 1817 roku.

Do innych imponujących grobowców warto zaliczyć te należące do:

• Merenptaha,
• Ramzesa IX,
• Ramzesa III,
• Amenhotepa II.

Świątynia-grobowiec władczyni Hatszepsut, w którym została pochowana ze swoim ojcem jest na tyle okazała, że warto poświęcić jej nieco więcej uwagi. Królowa miała zlecić budowę obiektu niedługo po objęciu władzy - prace zakończono po 15 latach w 1497 roku p.n.e. Kompleks przyciąga uwagę nie tylko swoją monumentalnością i rozmachem, ale również pomysłem architektonicznym. 

Przyglądając się mu od frontu, można odnieść wrażenie, że świątynia niemal "wtapia się" w otaczające ją skały, zaś fasada przypomina rozwiązania znane z pracowni greckich i rzymskich projektantów. Panowanie Hatszepsut było czasem spokoju i harmonii w Egipcie, a przy tym jego dynamicznego rozwoju. To wszystko miała symbolizować świątynia zwana także Świątynią Milionów Lat. 

Tak spektakularne miejsce kryje sobie wiele tajemnic, o których nie każdy turysta może usłyszeć. Co warto wiedzieć o Dolinie Królów, zanim zabierzesz się za planowanie wycieczki?

Pierwszym władcą, który zlecił wzniesienie swojego grobowca w dolinie, był Totmes I. Ostatnim faraonem pogrzebanym na terenie Doliny Królów był z kolei Ramzes IX.

Nieopodal Doliny Królów rozciąga się także Dolina Królowych - archeolodzy natrafili tam na przeszło 100 grobowców żon i dzieci egipskich władców. Dolina Królów zyskała światową sławę dzięki odkryciu grobowca Tutanchamona przez Howarda Cartera - wcześniej, pomimo wykopalisk i cennych znalezisk nie przyciągała uwagi świata w takim stopniu jak dziś.

Od 1979 roku Dolina Królów widnieje na Liście światowego dziedzictwa UNESCO. Nekropolia obejmuje liczne groby poukrywane w obawie przed złodziejami - jak się okazało, te obawy nie były bezzasadne. Rabusie musieli jednak włożyć wiele wysiłku w odnalezienie wejść do grobowców, ukrytych zwykle pod skałami i piaskiem. 

Nie w każdym momencie dostępne będą wszystkie grobowce - co jakiś czas niektóre z nich zamyka się dla zwiedzających celem wentylacji i konserwacji wnętrza.

Ze względu na położenie Doliny Królów, najlepszą opcją zwiedzania jest wynajęcie samochodu z kierowcą lub udział w zorganizowanej wycieczce autokarem. W ramach jednego biletu turysta może zwiedzić trzy dowolnie wybrane grobowce ze wspomnianych piętnastu.

Osobno trzeba zapłacić za wstęp do grobowców Tutanchamona, Setiego I oraz Ramzesa V i VI, oraz faraona Aj. 

Nekropolie rozmieszczone są na dnie skalistej doliny, w której warunki pogodowe niemal zawsze sprzyjają zwiedzaniu. Zimą jest tu po prostu ciepło, ale w okresie letnim temperatury mogą sięgać naprawdę wysoko. Kluczem do komfortu podczas wycieczki jest zatem adekwatny ubiór, w tym nakrycie głowy. Warto też zadbać o nawodnienie. Grobowce zwiedza się samodzielnie, bez udziału przewodnika. Tym większe wrażenie robią niezliczone tajemnicze korytarze i niemal mistyczna atmosfera podziemi.

Jeśli chcesz udokumentować wyprawę i robić zdjęcia aparatem lub nagrywać filmy - musisz wnieść stosowną opłatę. Zdjęcia czy filmy na telefonie można natomiast wykonywać bez ograniczeń i dodatkowych pozwoleń. 

Zastanawiasz się, czy na terenie Doliny Królów napotkasz infrastrukturę turystyczną? Niestety na miejscu nie ma żadnych sklepów, ale znajduje się tam klimatyzowana kawiarnia, w której można odpocząć.

Dolina Królów stanowi doskonały cel wycieczkowy sam w sobie, ale także jako wycieczka fakultatywna podczas pobytu w Egipcie - np. z Hurghady czy Marsa Alam. Jest atrakcyjna, zwłaszcza że w jej sąsiedztwie znajduje się Luksor pękający w szwach od śladów bogatej historii starożytnej. 

Co ważne, prace archeologiczne na terenie Doliny Królów nie zostały zakończone, a media co jakiś czas donoszą o nowych odkryciach. W 2023 roku ważnym znaleziskiem był królewski grobowiec sprzed 3500 lat - z dużym prawdopodobieństwem przypisuje się go żonie jednego z egipskich władców.