Jak El Niño i La Niña zmieniają pogodę na Ziemi?
Według specjalistów z amerykańskiej agencji meteorologicznej NOAA świat wkroczył w fazę El Niño. Naukowcy przewidują, że w ciągu kilku lat procesy, które dziś łączy się z tzw. oscylacją południową, spowodują globalny wzrost temperatury nieznany z dotychczasowej historii pomiarów. Czym są El Niño oraz La Niña i jak temperatura oceanu w okolicach równika wpływa na pogodę w Polsce?
Geografia zjawiska jest ważna dla opisu jego przyczyn i przebiegu. Zarówno El Niño, jak i La Niña dotyczą temperatury powierzchni wody Pacyfiku. Chodzi przede wszystkim o pas Oceanu Spokojnego wzdłuż równika, który ciągnie się od Indonezji i Papui-Nowej Gwinei, aż po zachodnie wybrzeża Ameryki Łacińskiej (równik przechodzi przez Ekwador).
Mimo że w mediach El Niño zaczął pojawiać się dopiero w ostatnich latach, to zjawisko występuje pod tą nazwą od dziesięcioleci, a obecne informacje dotyczą jego nasilenia. Pierwotnie było to określenie na cieplejsze wody Oceanu Spokojnego u wybrzeży Ekwadoru i Peru. Woda najwyższą temperaturę miała w okolicach Bożego Narodzenia - stąd nazwa zjawiska. El Niño to po hiszpańsku chłopiec, a w tym konkretnym przypadku także Dzieciątko. NOAA podaje, że tej nazwy okoliczni rybacy używali już w XVII wieku.
Epizody El Niño i La Niña są częścią cyklu ENSO - okresów ocieplania i ochładzania wód równikowego Pacyfiku. Cykl jest powtarzalny, jednak często występują w nim bardzo silne wahania dotyczące temperatury powierzchni morza, ilości opadów, ciśnienia powietrza i cyrkulacji atmosferycznej nad tym regionem.
- El Niño - okresy cieplejsze;
- La Niña - okresy zimniejsze.
Według danych NOAA przeciętne El Niño trwa od 9 do 12 miesięcy. La Niña od roku do 3 lat. Poszczególne epizody potrafią diametralnie różnić się intensywnością. Głównym czynnikiem wpływającym na temperaturę powierzchni wody jest wiatr.
W czasie kiedy u wybrzeży Ameryki Południowej woda jest zimniejsza niż zwykle, wiatr ze wschodu (od Ameryki w kierunku Australii) jest silniejszy. Mamy wtedy do czynienia z La Niñą. Kiedy wiatr słabnie, a widoczna w mapach synoptycznych plama ciepłej wody jest przesunięta na wschód, mówimy o El Niño.