Kalendarz astronomiczny 2024. Zjawiska dzisiaj na niebie

Rok 2024 roku w astronomii zapowiada się całkiem obiecująco - i to zarówno dla tych, którzy lubią podróżować w poszukiwaniu możliwości obserwowania niezwykłych zjawisk, jak i dla osób pozostających w Polsce.

Na przestrzeni tych 12 miesięcy pojawi się wiele ciekawych momentów do obserwacji nieba - głównie nocą, bo to wtedy są widoczne choćby poszczególne fazy Księżyca, jego zaćmienie czy najjaśniej świecące planety, deszcze meteorów oraz przeloty komet. Ciekawie będzie jednak także za dnia. Czego dokładniej można się spodziewać? Oczekiwane są:

• Dwa zaćmienia Słońca (całkowite i obrączkowe) - niestety niewidoczne w Polsce;
• Dwa zaćmienia Księżyca (całkowite i półcieniowe) - jedno z nich będzie można obserwować w Polsce;
• przeloty co najmniej 3 komet - będzie je można obserwować zarówno przy pomocy lornetki, jak i (w dwóch przypadkach) nawet gołym okiem;
• ciekawe zjawiska planetarne - np. bardzo jasny Mars pod koniec 2024 roku czy zakrycia przez Księżyc właśnie Czerwonej Planety oraz Saturna;
• przejście Księżyca na tle gromady otwartej Plejady;
• roje i deszcze meteorów, czyli spadających gwiazd (to nie tylko Perseidy).

Będą też okazje ku temu, aby podziwiać przelot stacji kosmicznej ISS - wyjątkowego sztucznego satelity Ziemi.

Już czujesz ekscytację? Nie ma się czemu dziwić! To, co dzieje się na niebie może fascynować - zwłaszcza gdy w grę wchodzą unikalne zjawiska. Takie, które pojawiają się raz na kilka lat, a nawet stuleci. Właśnie dlatego warto zagłębić się w poniższy kalendarz astronomiczny 2024 i znaleźć w nim wydarzenia, które zainspirują do podniesienia głowy do góry. W wielu przypadkach - przy bezchmurnym niebie i braku zanieczyszczenia światłem - będziesz w stanie dostrzec coś wyjątkowego. 

Poniższy kalendarz astronomiczny 2024 roku zawiera listę najważniejszych zjawisk astronomicznych z podziałem na poszczególne miesiące.

Znajdziesz w nim informacje m.in. o:

• poszczególnych fazach Księżyca;
• zaćmieniach Słońca i Księżyca (także tych niewidocznych z Polski - wyraźnie to zaznaczymy);
• deszczach meteorów, czyli tzw. spadających gwiazdach;
• widoczności na nocnym niebie planet;
• przelotach komet.

Zwróć także uwagę na sposób, w jaki opisujemy zjawiska astronomiczne 2024. Pojawią się przy nich:

• procenty - dotyczą one odsetka widoczności tarczy Księżyca;
• jednostka "m" - oznaczająca magnitudo, czyli wielkość gwiazdową ciał niebieskich stosowaną do oznaczania ich blasku; W uproszczeniu: im niższa wartość (nawet z minusem), tym łatwiej je zaobserwować.

Czytaj więc dalej, aby sprawdzić, jakie planety i gwiazdy widać dzisiaj na niebie. Życzymy przyjemnego oglądania nieboskłonu!

Oto, jakie ciekawe zjawiska na niebie będą widoczne styczniu 2024 roku. Kalendarz astronomiczny prezentuje się obiecująco. Zobacz, jak odpowiesz na pytanie o to, co widać dzisiaj na niebie, w poszczególne dni.

• 3 stycznia - maksimum meteorów z roju Kwadrantydów
• 4 stycznia - maksimum meteorów z roju Kwadrantydów; Księżyc w fazie ostatniej kwadry
• 5 stycznia - o 6:00 Księżyc (40%) w złączeniu z gwiazdą Spika (0,9m)
• 8 stycznia - o 6:45 Księżyc (13%) w złączeniu z Wenus (-4,0m), Merkurym (-0,1m) i gwiazdą Antares (1,0m).
• 11 stycznia - Księżyc w nowiu
• 13 stycznia - Młody Księżyc (7%) dopełniony światłem popielatym
• 14 stycznia - Księżyc (14%) w złączeniu z Saturnem (1,0m)
• 18 stycznia - Księżyc (56%) w złączeniu z Jowiszem (-2,5m); I kwadra Księżyca
• 20 stycznia - Księżyc (76%) w złączeniu z Plejadami
• 25 stycznia - Księżyc w pełni
• 27 stycznia - o 22:00 Księżyc (96) w złączeniu z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 29 stycznia - największe zbliżenie komety 62P/Tsuchinshan do Ziemi (obserwacja przez lornetkę)

Jak w lutym odpowiesz na pytanie, jakie gwiazdy czy planety na niebie dzisiaj widać? Oto dni, w których szczególnie warto rzucić okiem na stan nieboskłonu.

• 1 lutego - o 6:00 Księżyc (67%) w złączeniu z gwiazdą Spika (0,9m)
• 3 lutego - III kwadra Księżyca
• 5 lutego - o 6:00 Księżyc (28%) w złączeniu z gwiazdą Antares (1,0m)
• 9 lutego - Księżyc w nowiu
• 11 lutego - Młody Księżyc (4%) dopełniony światłem popielatym
• 14 lutego - o 19:00 Księżyc (30%) w złączeniu z Jowiszem (-2,2m)
• 15 lutego - o 19:00 Księżyc (40%) w złączeniu z Jowiszem (-2,2m)
• 16 lutego - I kwadra Księżyca; o 22:00 Księżyc (52%) w bliskim złączeniu z Plejadami (0,5m)
• 24 lutego - pełnia Księżyca

Na przełomie lutego i marca (od ok. 21 lutego do pierwszych dni marca) nad południowo-wschodnim horyzontem, ok. godz. 5:00 nad ranem będzie można dostrzec kometę C/2021 S3 (PANSTARRS).

Jak zapowiada się marzec? Co możesz odpowiedzieć na pytanie o to, jakie planety albo gwiazdy na niebie dzisiaj widać w poszczególne dni tego miesiąca? Sprawdź!

• 3 marca - III kwadra Księżyca; o 5:00 Księżyc (55%) w złączeniu z gwiazdą Antares (1,0m)
• 10 marca - Księżyc w nowiu
• 11 marca - Młody Księżyc (2%) w złączeniu z Merkurym (-1,4m)
• 13 marca - Księżyc (15%) w złączeniu z Jowiszem (-2,1m), a powyżej Uran (5,8m) (widoczny przez lornetkę)
• 14 marca - Jowisz (-2,1m) i Uran (5,8m) powyżej Księżyca (25%) w złączeniu z Plejadami i Hiadami
• 15-31 marca - najlepsza widoczność Merkurego (0,0m) na wieczornym niebie
• 17 marca - I kwadra Księżyca
• 18-19 marca - Księżyc (66%) w złączeniu z Bliźniętami: Polluksem (1,1m) i Kastorem (1,9m)
• 20 marca - o 4:06 początek astronomicznej wiosny, czyli równonoc wiosenna
• 25 marca - zaćmienie półcieniowe Księżyca (niewidoczne w Polsce, widoczne m.in. w Ameryce Północnej i Południowej, na Płw. Koreańskim i we wsch. Australii)
• 25 marca - Księżyc w pełni
• 26 marca - Księżyc (98%) w bliskim złączeniu (0,5°) z gwiazdą Spika (0,9m)

W pierwszych dniach miesiąca (mniej więcej do 5 marca) na porannym niebie będzie widoczna kometa C/2021 S3 (PANSTARRS). Należy jej szukać nad południowo-wschodnim horyzontem ok. 5:00 rano.

Sprawdź, jak odpowiedzieć na pytanie "co widać dzisiaj na niebie" w najciekawsze dni kwietnia 2024.

• 1-20 kwietnia - kometa 12P/Pons-Brooks widoczna niedługo po zachodzie Słońca (ok. 20:00, w zależności od dnia) ponad zachodnim horyzontem
• 2 kwietnia - III kwadra Księżyca
• 8 kwietnia - Księżyc w nowiu; zaćmienie całkowite Słońca (niewidoczne z Polski, widziane w USA, Meksyku i Kanadzie)
• 9 kwietnia - o 20:15 Młody Księżyc (1%) jako cieniutki sierp pojawiający się nisko nad zachodnim horyzontem
• 10 kwietnia - o 0:30 Młody Księżyc (5%) dopełniony światłem popielatym w złączeniu z Jowiszem (-2,0m)
• 11 kwietnia - o 21:00 Księżyc (12%) w złączeniu z Plejadami
• 15 kwietnia - I kwadra Księżyca; Księżyc (50%) w złączeniu z gwiazdą Polluks (1,1m)
• 18-19 kwietnia - Księżyc (78%) w złączeniu z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 21-22 kwietnia - maksimum meteorów z roju Lirydów
• 23 kwietnia - o 4:30 Księżyc (99%) w bliskim złączeniu (0,8°) z gwiazdą Spika (0,9m)
• 24 kwietnia - pełnia Księżyca
• 27 kwietnia - Księżyc (91%) w złączeniu z gwiazdą Antares (1,0m)

Co widać dzisiaj na niebie? Zobacz, jak na to pytanie odpowiedzieć w najciekawszych dniach maja 2024.

• 1 maja - III kwadra Księżyca
• 4-5 maja - maksimum meteorów z roju Eta Akwarydów
• 8 maja - Księżyc w nowiu
• 9 maja - od 21:30 Młody Księżyc (4%) dopełniony światłem popielatym
• 12 maja - Księżyc (12) w złączeniu z Bliźniętami: Polluksem (1,1m) i Kastorem (1,9m)
• 15 maja - I kwadra Księżyca; o 22:00 Księżyc (53%) w złączeniu z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 23 maja - Księżyc w pełni
• 30 maja - III kwadra Księżyca
• 31 maja - Księżyc (46%) w złączeniu z Saturnem

Jakie planety i gwiazdy widać dzisiaj? Zobacz, jak na to pytanie będzie można odpowiedzieć w czerwcu 2024.

• 3 czerwca - o godz. 3:00 Księżyc (15%) w złączeniu z Marsem (1,0m)
• 6 czerwca - Księżyc w nowiu
• 7 czerwca - o godz. 22:15 Młody Księżyc (2%) jako cieniutki sierp nisko nad zachodnim horyzontem
• 8 czerwca - o godz. 22:30 Młody Księżyc (6%) dopełniony popielatym światłem w złączeniu z Bliźniętami: Polluksem (1,1m) i Kastorem (1,9m)
• 11 czerwca - o 23:00 Księżyc (28%) w złączeniu z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 14 czerwca - I kwadra Księżyca
• 16 czerwca - o 22:30 Księżyc (74%) w bliskim złączeniu (0,5°) z gwiazdą Spika (0,9m)
• 20 czerwca - przesilenie letnie, czyli początek astronomicznego lata
• 22 czerwca - pełnia Księżyca
• 28 czerwca - I kwadra Księżyca, o 2:00 Księżyc (60%) w złączeniu z Saturnem (0,9m)

Uwaga! Przez cały miesiąc będzie można zaobserwować obłoki srebrzyste (NLC). Pojawiają się w godzinach około północy, tj. między 23:00 a 1:00-2:00 nad ranem lub tuż przed wschodem Słońca.

Lipiec 2024 również będzie okresem widoczności obłoków srebrzystych (NLC) - obowiązują wskazówki obserwacyjne z czerwca. A jak jeszcze będzie można odpowiedzieć wówczas na pytanie o to, co widać dzisiaj na niebie?

• 1 lipca - o godz. 3:00 Księżyc (26%) w złączeniu z Marsem (1,0m)
• 3 lipca - o godz. 3:00 Księżyc (10%) w złączeniu z Jowiszem (-2,0m) i Plejadami
• 5 lipca - Księżyc w nowiu; Opozycja planety karłowatej Ceres (7,3m) na tle gwiazdozbioru Strzelca
• 7 lipca - o godz. 22:00 Młody Księżyc (4%) nisko nad zachodnim horyzontem
• 10 lipca - planeta karłowata Ceres (7,3m) w złączeniu z gromadą kulistą M54
• 13 lipca - I kwadra Księżyca; o 22:30 Księżyc (49%) w złączeniu z gwiazdą Spika (0,9m)
• 15-16 lipca - Uran(5,8m) w bliskim złączeniu (0,5°) z Marsem (0,9m)
• 17 lipca - o godz. 22:30 Księżyc (85%) w bliskim złączeniu (0,5°) z gwiazdą Antares (1,0m)
• 21 lipca - pełnia Księżyca
• 24-25 lipca - Księżyc (84%) w bliskim złączeniu (1°) z Saturnem (0,9m)
• 27-28 lipca - maksimum meteorów z roju Południowych Delta Akwarydów
• 28 lipca - III kwadra Księżyca;
• 30 lipca - Księżyc (29%) w złączeniu z Marsem (0,9m), Jowiszem (-2,1m), Uranem (5,8m) oraz Plejadami i Hiadami

Sierpień to miesiąc bardzo lubiany przez miłośników astronomii - choćby z uwagi na słynne "noce spadających gwiazd", czyli deszcze meteorów z roju Perseidów. Zobacz, kiedy w 2024 roku będzie miała miejsce kulminacja tego wydarzenia i sprawdź inne ważne zjawiska z tego okresu.

• 1 sierpnia - Stary Księżyc (3%) w złączeniu z Merkurym (0,5m);
• 3 sierpnia - Stary Księżyc (2%) w złączeniu z gwiazdą Polluks (1,1m)
• 4 sierpnia - Księżyc w nowiu; Mars w złączeniu z gwiazdą Aldebaran (0,9m), Hiadami oraz Jowiszem.
• 12 sierpnia - I kwadra Księżyca; maksimum meteorów z roju Perseidów
• 13-14 sierpnia - Mars (0,8m) w bliskim złączeniu (0,4°) z Jowiszem (-2,2m) na tle konstelacji Byka
• 15 sierpnia - o godz. 2:00 Mars (0,8m) w bliskim złączeniu (0,5°) z Uranem (5,8m)
• 19 sierpnia - pełnia Księżyca
• 21 sierpnia - o godz. 5:30 Zakrycie Saturna przez Księżyc (97%)
• 26 sierpnia - III kwadra Księżyca; o godz. 4:30 zakrycie Plejad przez Księżyc (53%)
• 30 sierpnia - o godz. 4:00 Księżyc (14%) w złączeniu z gwiazdą Polluks (1,1m)

Również we wrześniu na niebie pojawi się wiele ciekawych zjawisk astronomicznych. Najciekawszym będzie częściowe zaćmienie Księżyca w superpełni. Co będzie widać na nieboskłonie i kiedy?

• 1-20 września - okres najlepszej widoczności Merkurego (-0,1m) na porannym niebie, ok. 5:30
• 1 września - Stary Księżyc (3%) w złączeniu z Merkurym (0,5m)
• 3 września - Księżyc w nowiu
• 8 września - Saturn (0,6m) w opozycji na tle gwiazdozbioru Wodnika
• 9 września - o godz. 5:00 Merkury (-0,8m) w bliskim złączeniu (0,5°) z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 10 września - o godz. 20:00 Księżyc (45%) w złączeniu z gwiazdą Antares (1,0m)
• 11 września - I kwadra Księżyca
• 17 września - o godz. 20:00 Księżyc (100%) w złączeniu z Saturnem (0,6m)
• 18 września - superpełnia Księżyca; częściowe zaćmienie Księżyca (faza 0:09, maksimum 4:44); widoczne przy zachodniej granicy Polski
• 20-21 września - Neptun (7,8m) w opozycji na tle gwiazdozbioru Ryb
• 22 września - równonoc jesienna, czyli początek astronomicznej jesieni
• 24 września - III kwadra Księżyca; o godz. 3:00 Księżyc (57%) w złączeniu z Jowiszem (-2,4m) i gwiazdą Elnath (1,6m)
• 25 września - o godz. 4:00 Księżyc (47%) w złączeniu z Marsem (0,5m)
• 26 września - o godz. 4:00 Księżyc (36%) w złączeniu z Bliźniętami: Polluksem (1,1m) i Kastorem (1,9m)
• 30 września - o godz. 5:00 Stary Księżyc (6%) dopełniony światłem popielatym

Wrzesień będzie również najlepszym momentem na obserwację porannego światła zodiakalnego.

Październik to ekscytujący miesiąc dla miłośników astronomii. To właśnie wtedy z Ziemi będzie widoczne drugie tego roku zaćmienie Słońca. Niestety nie będzie ono dostrzegalne z Polski. Jak zatem, będąc w naszym kraju, będzie można odpowiedzieć na pytanie o to, co dzisiaj widać na niebie? Oto szczegóły.

• 1 października - Stary Księżyc (2%) jako cienki sierp nisko nad wschodnim horyzontem
• 2 października - Księżyc w nowiu; obrączkowe zaćmienie Słońca (Argentyna, Chile)
• 8-9 października - maksimum meteorów z roju Drakonidów
• 10 października - I kwadra Księżyca
• 14 października - Księżyc (89%) w bliskim złączeniu (0,5°) z Saturnem (0,7m)
• 17 października - superpełnia Księżyca
• 19 października - o godz. 19:00 Zakrycie Plejad przez Księżyc (92%)
• 20-21 października - maksimum meteorów z roju Orionidów
• 21 października - o godz. 4:00 Księżyc (82%) w złączeniu z Jowiszem (-2,6m)
• 24 października - III kwadra Księżyca; o godz. 2:00 Księżyc (53%) w złączeniu z Marsem (0,2m) i Bliźniętami

W październiku będzie też można zaobserwować kometę C/2023 A3 (Tsuchinshan-Atlas) (2,0m) na wieczornym niebie.

Jakie planety i gwiazdy dzisiaj widać na niebie? Te pytania mogą się pojawić szczególnie często w kilka listopadowych dni. Zobacz, kiedy.

• 1 listopada - Księżyc w nowiu
• 5-6 listopada - maksimum meteorów z roju Południowych Taurydów
• 9 listopada - I kwadra Księżyca
• 10 listopada - o godz. 21:00 Księżyc (68%) w złączeniu z Saturnem (0,9m)
• 12-13 listopada - maksimum meteorów z roju Północnych Taurydów
• 15 listopada - pełnia Księżyca
• 16 listopada - o godz. 4:00 Księżyc (100%) w złączeniu z Plejadami
• 17 listopada - o godz. 21:00 Księżyc (94%) w złączeniu z Jowiszem (-2,8m) oraz gwiazdą Elnath (1,6m)
• 18 listopada - maksimum meteorów z roju Leonidów
• 20 listopada - o godz. 4:00 Księżyc (78%) w złączeniu z gwiazdą Polluks (1,1m)
• 21 listopada - Księżyc (69%) w złączeniu z Marsem (-0,3m) i gromadą M44
• 23 listopada - III kwadra Księżyca; o godz. 1:00 Księżyc (50%) w złączeniu z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 27 listopada - o godz. 6:00 Księżyc (14%) w złączeniu z gwiazdą Spika (0,9m)
• 29 listopada - Stary Księżyc (4%) jako sierp nisko nad południowo-wschodnim horyzontem

W październiku na wieczornym niebie będzie też można nadal zaobserwować kometę C/2023 A3 (Tsuchinshan-Atlas), ale już słabiej, bo jej magnitudo wyniesie 4,0m.

Również w grudniu 2024 roku nie będzie brakować dni, w których na nieboskłonie (pod warunkiem dobrych warunków pogodowych i świetlnych) będzie można podziwiać ciekawe zjawiska.

• 1 grudnia - Księżyc w nowiu
• 4 grudnia - o godz. 16:00 Księżyc (12%) w złączeniu z Wenus (-4,2m)
• 7 grudnia - Jowisz (-2,8m) w opozycji na tle gwiazdozbioru Byka
• 8 grudnia - I kwadra Księżyca; o godz. 16:30 Księżyc (50%) w złączeniu z Saturnem (1,0m)
• 13 grudnia - o godz. 17:45 zakrycie plejad przez Księżyc (96%); maksimum roju meteorów z roju Geminidów
• 14 grudnia - o godz. 21:00 Księżyc (99%) w złączeniu z Jowiszem (2,8m)
• 15 grudnia - pełnia Księżyca
• 16-17 grudnia - o godz. 22:00 Księżyc (92%) w złączeniu z Marsem (-0,9m) i Bliźniętami
• 18 grudnia - o godz. 6:00 Księżyc (90%) w złączeniu z Marsem (-0,9m)
• 20 grudnia - Księżyc (75%) w złączeniu z gwiazdą Regulus (1,3m)
• 21 grudnia - przesilenie zimowe, czyli początek astronomicznej zimy
• 21-22 grudnia - maksimum meteorów z roju Ursydów
• 22 grudnia - III kwadra Księżyca
• 24 grudnia - Wenus (-4,4m) oraz Jowisz (-2,8m) jako gwiazdy wigilijne

W tym miesiącu także będzie widoczna kometa C/2023 A3 (Tsuchinshan-Atlas) (4,0m).

Jak zatem widać, każdego miesiąca 2024 roku będą dni, w których pytania typu "jakie planety na niebie dzisiaj" czy "jakie gwiazdy na niebie dzisiaj" zaczną cisnąć się na usta. Warto więc wybrać z tego kalendarza astronomicznego 2024 roku najciekawsze wydarzenia i... stać się ich częścią. Życzymy fantastycznych obserwacji!