Czy Niebieski Księżyc będzie niebieski? 31 sierpnia niezwykła pełnia
Już niedługo wyjątkowa, bo druga pełnia Księżyca w tym miesiącu. Sierpień jest wyjątkowo łaskawy dla obserwatorów nocnego nieba. Na początku miesiąca naszym oczom ukazał się tzw. Zbożowy Księżyc, a teraz nadszedł czas na drugą odsłonę. Niebieski Księżyc i Superpełnia będą widoczne w nocy z 30 na 31 sierpnia.
Określenie Niebieski Księżyc stosowane jest ogólnie do drugiej pełni Księżyca występującej w danym miesiącu. Nie odnosi się to tej czy innej konkretnej pełni, lecz zjawiska jako takiego. Dwie pełnie Księżyca w jednym miesiącu zdarzają się średnio co 33 miesiące, czyli 41 razy na 100 lat. Wynika to z czasu, jaki mija od jednej pełni do drugiej. Czas oczekiwania to 29 dni 12 godzin 44 minuty i 3 sekundy.
Niebieski Księżyc w tym miesiącu będzie widoczny 31 sierpnia o godzinie 3:37. Jednocześnie mowa o wystąpieniu również drugiego zjawiska, jakim jest Superksiężyc. To sytuacja, gdy ziemski satelita znajduje się bliżej naszej planety, niż zazwyczaj. Wtedy jego tarcza jest widocznie większa, przybiera również bardziej wyrazisty, wręcz pomarańczowy kolor.
A jak to jest z tymi kolorami, czy Niebieski Księżyc rzeczywiście jest niebieski? Niestety nie. Zjawisko to w rzeczywistości ma niewiele wspólnego z kolorem. Pierwotnie, nazwa Niebieski Księżyc (Blue Moon) wzięła się ze związku frazeologicznego w języku angielskim. Miało to oznaczać coś niemożliwego. Po latach to wyjaśnienie uległo dezaktualizacji. Wszystko przez wybuch wulkanu Krakatau w 1883 roku. Wówczas na skutek pyłów wulkanicznych przez dwa lata obserwowano niebieskawe i zielonkawe odcienie Księżyca.
Dziś "once in a blue moon" tłumaczymy jako coś, co zdarza się niezwykle rzadko. Można to przyrównać do istniejącego w języku polskim zwrotu "raz na ruski rok".
Niebieska pełnia Księżyca to zjawisko o wiele bardziej nietypowe, niż inne pełnie. Na początku sierpnia 2023 roku na niebie zjawił się tzw. Księżyc jesiotrowy. Nazwa pochodzi od Indian zamieszkujących pobliża Wielkich Jezior. Ich zdaniem, właśnie podczas występowania pełni w sierpniu połowy jesiotra były o wiele bardziej obfite.
Dlaczego Niebieski Księżyc jest tak wyjątkowy? Pomijając to, że pojawia się raz na 2 lub 3 lata, to właśnie w nocy z 30 na 31 sierpnia nasz satelita znajdzie się tak blisko Ziemi. Odległość Księżyca od naszej planety wyniesie wówczas 363 603 kilometry. Zazwyczaj Księżyc jest oddalony od Ziemi o około 406 700 kilometrów, dlatego superpełnia pod koniec sierpnia zrobi wrażenie na wszystkich obserwatorach. Tarcza będzie większa dla obserwatora nawet o kilkanaście procent względem standardowych pełni.
Cykl Księżyca można podzielić na 4 części, prezentują się następująco:
- Faza nowiu - Księżyc znajduje się mięzy Ziemią a Słońcem. Z naszej planety dostrzec możemy jedynie jasną obwódkę, podczas gdy widoczna część Księżyca nie jest oświetlona;
- Pierwsza kwadra - Księżyc znajduje się (względem obserwatorów z Ziemi) w odchyleniu o 90 stopni wobec osi Ziemia-Słońce. Jego prawa strona jest rozświetlona;
- Pełnia - Ziemia znajduje się między Słońcem a Księżycem. Poza zaćmieniami, Ziemia nie zasłania światła padającego na satelitę, dlatego ten jest cały rozświetlony;
- Ostatnia kwadra - Księżyc pokonał 3/4 swojej orbity. Z północnej półkuli ziemskiej da się dostrzec to samo, co w pierwszej kwadrze - lecz w lustrzanym odbiciu.
