Czym jest HDR? Jak sprawdza się w filmach oraz grach? Korzystając z telewizora LG OLED 65E6V oraz konsol Xbox One S i PlayStation 4 Pro sprawdzamy, czy High Dynamic Range rzeczywiście oferuje nowy wymiar jakości obrazu.
Zastosowanie technologii poszerzonego zakresu tonalnego (HDR) pozwala na zachowanie kontrastu oraz kolorów oryginalnej produkcji w dużo większym stopniu. Wyświetlacz zgodny z HDR jest w stanie odebrać większą ilość informacji o kolorach i kontraście, a następnie przetworzyć je na obraz lepszej jakości - dzięki poszerzonemu zakresowi tonalnemu jest on o wiele bardziej zbliżony do rzeczywistości widzianej przez ludzkie oko.
Dotychczasowe wyświetlacze SDR miały ograniczoną jasność do ok. 100cd/m2, ponieważ ograniczenia techniczne ekranu nie pozwalały na uzyskanie lepszego wyniku. Technologia HDR zmienia to podejście i ustala maksymalną jasność znacznie, znacznie wyżej - nawet do 10 000cd/m2. Dzięki wprowadzeniu takich zmian na poziomie norm, treść, która trafi na nasz ekran nie będzie nadmiernie jaskrawa i męcząca dla zmysłu wzroku. Jedynie detale, zakodowane jako najjaśniejsze zyskają na intensywności. Dzięki temu obraz będzie bliższy temu rzeczywistemu.
Obecne standardy pozwalają zapisać obraz o jasności do 10 000cd/m2. Konsorcjum UHD Alliance, nadaje swój certyfikat Ultra HD Premium wyświetlaczom mającym potencjał 1000cd/m2. To dziesięciokrotnie mniej niż maksimum, ale także dziesięciokrotnie więcej niż to, co przez lata oferowali producenci telewizyjni. Większość z nich wciąż oferuje treści w standardowym zakresie tonalnym, co oznacza, że podczas procesów związanych z postprodukcją, dystrybucją oraz wyświetlaniem, następuje częściowa utrata informacji o oryginalnym obrazie.
Na rynku znajdziemy dwa standardy HDR - HDR10 i Dolby Vision Różnica pomiędzy dwoma standardami HDR sprowadza się do tego, że HDR10 (częściej występujący) narzuca jedną wartość jasności reżyserskiej dla całego filmu, a bogatszy Dolby Vision precyzuje ją niezależnie dla każdej klatki. W praktyce oznacza to, że jeśli reżyser pracował na wyświetlaczu o naprawdę dużym potencjale, to nasz telewizor będzie stale wyświetlał znaczną część obrazu ze skompresowanymi i przyciemnionymi przejściami tonalnymi (by potencjalnie nie zlały się w jednolitą plamę). Problem w tym, że w filmie może być wiele scen, które wcale nie wykraczałyby ponad możliwości konkretnego telewizora, ale pojedyncza wartość jasności monitora reżyserskiego nie pozwoli tego stwierdzić.
W całkowicie innej sytuacji znajdujemy się w przypadku Dolby Vision. Tu precyzyjnie określona wartość szczytowej jasności, przypisana do każdej, pojedynczej klatki obrazu, pozwoli wykorzystać maksymalny potencjał w każdej scenie. Ewentualna kompresja tonów i przyciemnienie nastąpi wyłącznie tam gdzie to konieczne, zachowując możliwie dużą ilość szczegółów.
Przede wszystkim od wspomnianej jasności - czym większa, tym lepiej. Problem polega na tym, że pomimo standaryzacji technologii HDR, efekt High Dynamic Range różni się zależnie od modelu i marki telewizora, ustawień ekranu, sposobu podłączenia i samego sygnału. Nie da się, niestety, porównać jednego telewizora z drugim. Albo inaczej. Oczywiście można to zrobić, ale jednoznacznie stwierdzenie "kto ma najlepszy HDR" i jak wygląda "prawdziwy" HDR - nie jest możliwe. Dlatego do naszych testów postanowiliśmy wybrać telewizory OLED marki LG, sprzęt wspierający oba standardy HDR, telewizor - dzięki matrycy OLED - gwarantujący naprawdę niezła jakość kolorów i obrazu (test jednego z telewizorów LG OLED można znaleźć tutaj). Podczas tego testu korzystaliśmy z telewizora LG OLED 65E6V - cena około 21 000 zł.
Zacznijmy od filmów, a konkretnie aplikacji Netflix. W przypadku Web OS (system wykorzystywany w Smart TV LG), aplikacja Netfliksa wykorzystuje Dolby Vision. Filmy wspierające HDR będą miały stosowny opis w menu. Różnice w jakości obrazu? Są znaczące i dobrze je widać, szczególnie w przypadku produkcji kręconych z myślą o wykorzystaniu HDR. Przykłady? Serial "Marco Polo" - różnie pomiędzy wersją z HDR (Dolby Vision) a wersją bez HDR są znaczące.
W momencie włączenia wideo wspierającego HDR, w menu telewizora pojawią się trzy możliwe opcje ustawień (jasny, wyraźny, naturalny), wybrana opcja ma wpływ na poziom jasności ekranu i oddanie kolorów. Wiele zależy od filmu, jaki oglądamy. Przykładowo w drugim sezonie serialu "Daredevil", lepiej korzystać z ustawienia HDR wyraźny. Jak wspomnieliśmy wcześniej - czasami trzeba pobawić się ustawieniami HDR w telewizorze, aby uzyskać najlepszy efekt.
Do telewizora LG OLED E6 podłączyliśmy również odtwarzacz Ultra HD firmy Panasonic. Na telewizorze obejrzeliśmy fragmenty filmu "Człowiek ze stali" w wersji 4K UHD. HDR (i telewizor LG) sprawdził się bardzo dobrze, oferując żywsze i głębsze kolory. Szeroka rozpiętość tonalna oferowana przez HDR w filmach robi różnicę, ale - raz jeszcze - wszystko zależy od produkcji. W przypadku filmu "Exodus" efekt HDR nie jest już tak dobry - jest to wina samej produkcji, nie telewizora, na którym go oglądamy.
Podsumowując. Da się zaobserwować, że HDR w filmach i serialach ma potencjał, ponieważ jednak realizujący filmy nadal uczą się, jak z niego korzystać, nie można liczyć na wykorzystanie jego pełnego potencjału w każdej produkcji. Przynajmniej w tym momencie - w 2017 roku zapewne ulegnie to zmianie. .
Ponieważ LG przygotowało specjalną promocję dla osób kupujących OLED-y - darmowego Xbox One S (konsola wspierająca HDR i materiały wideo w 4K), sprawdziliśmy zatem, jak sprawuje się HDR w grach właśnie od Xboksa One. Każdy, kto zdecyduje się na zakup jednego z telewizorów LG OLED 4K z linii na 2016 rok (OLED55B6J, OLED65B6J, OLED55C6V, OLED65C6V oraz OLED65E6V) do 31 grudnia, otrzyma za darmo konsolę Xbox One S 500GB z grą Minecraft i 6-miesięcznym dostępem do usługi Xbox Live Gold (więcej informacji w tym materiale).
Na początku musimy jednak wyjaśnić jedną kwestię - kwestię czwartego tryb HDR. LG powoli wprowadza do telewizorów z HDR-em - przy pomocy aktualizacji oprogramowania - czwarty tryb o nazwie HDR Gra. Dzięki niemu udało się zmniejszyć opóźnienie (intup lag) do 34 ms. Obecnie niektórzy klienci, którzy zakupili OLED-y LG narzekali na zbyt wysokie opóźnienie w trybie HDR podczas grania (problem ten nie pojawia się w przypadku grania bez HDR). Aktualizacja skutecznie to zmienia. Update będzie regularnie wprowadzany do kolejnych modeli. Więcej o tej konkretnej kwestii można przeczytać w serwisie Hdtvpolska (link tutaj). Wróćmy do wrażeń z grania na Xboksie One S w HDR.
Podczas testów sprawdziliśmy dwa tytuły na Xboksa One S wykorzystujące HDR (konsola wykorzystuje HDR10, podobnie jak PS4 Pro) - "Forza Horizon 3" (recenzja tutaj) i "Gears of War 4" (recenzja tutaj). Obie pozycje bardzo dobre. Forza Horizon doskonale radzi sobie w wersji HDR, oferując lepsze, bardziej naturalne kolory. Wystarczy spojrzeć na niebo, aby od razu zobaczyć różnicę w stosunku do wersji bez HDR. Sami twórcy Horizon 3 twierdzą, że dopiero wersja HDR pokazuje prawdziwy potencjał ich gry. A "Gears of War 4"? Gra w HDR nie robi aż tak dużego wrażenia, co Horizon 3, ale nadal widać skok w porównaniu do "normalnej" wersji.
PlayStation 4 oraz PlayStation 4 Pro wspierają HDR, dodatkowo to drugie urządzenie potrafi uruchomić gry w rozdzielczości wyższej niż 1080p, oferując rozdzielczość aż do natywnego 4K. Podczas testów uruchomiliśmy takie gry jak: "Uncharted 4", "The Last of Us" i "Infamous: Second Son" - wszystkie trzy oprócz podwyższonej rozdzielczości gwarantują wsparcie dla HDR. Efekty? Dobre, różnica jest widoczna przysłowiowym "gołym okiem". Dodatkowo, OLED od LG bardzo dobrze sprawdza się w przypadku PS4 Pro nawet bez HDR, dostarczając świetne kolory i obraz o rozdzielczości aż do natywnego 4K.
