Teleskop NuSTAR obserwuje nietypowe obiekty astronomiczne
W zeszłym roku na orbitę wyniesiony został nowy instrument badawczy amerykańskiej agencji kosmicznej NASA - teleskop NuSTAR (Nuclear Spectroscopic Telescope Array). Dzięki temu narzędziu możliwe jest badanie na niespotykaną wcześniej skalę wszelkich astrofizycznych zjawisk w zakresie wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego.
Po przeprowadzeniu kalibracji sprzętu rozpoczęte zostały pierwsze obserwacje wielu obiektów widocznych w zakresie promieniowania X. Badacze dzięki wykorzystaniu nowego teleskopu, zapewniającego obrazy o niespotykanej dotąd rozdzielczości, mogą poszukiwać nieodkrytych jeszcze czarnych dziur w Drodze Mlecznej oraz w innych galaktykach. Ponadto możliwe stało się zaglądanie do niezwykle gęstych obszarów, kryjących pozostałości po jądrach umarłych gwiazd.
Jednym z ostatnich obiektów badanych przy wykorzystaniu teleskopu NuSTAR była galaktyka spiralna IC342, znana również jako Caldwell 5, oddalona od nas o 7 mln lat świetlnych. Wcześniejsze obserwacje w zakresie promieniowania X, przeprowadzone przy wykorzystaniu amerykańskiego, orbitalnego teleskopu Chandra, wykazały obecność w tej galaktyce dwóch ultraintensywnych źródeł rentgenowskich (ang. ULX - ultraluminous X-ray sources), które według jednego z modeli mogą być zaliczane do czarnych dziur o "pośredniej" masie.
Natura obiektów ULX jest obecnie wciąż astronomiczną zagadką. Ich jasność w zakresie promieniowania rentgenowskiego jest w prawdzie mniejsza od jasności jąder aktywnych galaktyk (zawierających wewnątrz supermasywne czarne dziury), jednak konsekwentnie jest ona większa od innych znanych źródeł, np. 10-krotnie jaśniejsza od zwykłych czarnych dziur pochodzenia gwiazdowego, które rozsiane są pomiędzy zwykłymi gwiazdami.
Na zdjęciu w galerii tego artykułu widoczne jest położenie źródeł ULX w ramionach galaktyki IC342 (zdradza to specjalnie dobrany karmazynowy kolor). Dokładne zobrazowanie położenia tych obiektów stało się możliwe dzięki odpowiednim parametrom teleskopu NuSTAR. Wcześniejsze zdjęcia tego obiektu, wykonane przez starsze teleskopy, ukazałyby na tyle rozmazany obraz, iż najprawdopodobniej przyjąłby on postać jednego piksela.
Źródło informacji (NASA)
Maciej Mickiewicz
