IRIS – misja heliofizyczna NASA
Na koniec czerwca 2013 roku zaplanowany jest start małej misji heliofizycznej NASA - Interface Region Imaging Spectrograph (IRIS). Jaki jest jej cel?
IRIS będzie obserwować krawędź tarczy słonecznej w poszukiwaniu dynamicznych i krótkotrwałych zjawisk, zachodzących w różnych warstwach naszej Dziennej Gwiazdy.
Wciąż nie rozumiemy wielu takich zjawisk. Jednym z nich jest mechanizm transferu energii i materii pomiędzy chromosferą a koroną słoneczną. To krytyczne miejsce dla wielu wydarzeń związanych z aktywnością słoneczną, takich jak koronalne wyrzuty masy, które z mają wpływ na Układ Słoneczny. Uzyskane dane powinny przyczynić się także do lepszego zrozumienia niektórych mechanizmów wpływających na tzw. "pogodę kosmiczną", kształtującą warunki w naszym Układzie Słonecznym. Misja podstawowa IRIS ma trwać dwa lata.
IRIS jest niewielkim statkiem kosmicznym - jego masa wynosi zaledwie 167 kg, z czego 90 kg to instrumenty badawcze. Zostanie umieszczony na orbicie heliosynchronicznej o wysokości około 600-670 km. Z uwagi na niewielkie rozmiary (ok. 1,6 x 2,1 metra, po rozłożeniu paneli słonecznych) i masę IRIS zostanie wystrzelony na pokładzie małej rakiety nośnej Pegasus-XL. To bardzo ciekawa konstrukcja, ponieważ wynosi się ją podwieszoną pod samolotem L-1011 "Stargazer" na wysokość około 12000 metrów. Z tego pułapu następuje odrzucenie, a następnie odpalenie rakiety. Pegasus-XL jest zdolna do wyniesienia ponad 400 kilogramów na niską orbitę okołoziemską.
Krzysztof Kanawka
