Kosmos

Pierwsze światło instrumentu MATISSE

Nowy instrument MATISSE na należącym do ESO interferometrze VLTI z sukcesem wykonał swoje pierwsze obserwacje w Obserwatorium Paranal w Chile. MATISSE jest najpotężniejszym instrumentem interferometrycznym na świecie w zakresie średniej podczerwieni. Będzie wykorzystywał obrazy w wysokiej rozdzielczości i spektroskopię do badania obszarów wokół młodych gwiazd, w których formują się planety, a także otoczenia supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk.

MATISSE (Multi AperTure mid-Infrared SpectroScopic Experiment) obserwuje światło podczerwone - czyli światło pomiędzy zakresem widzialnym, a mikrofalami w widmie elektromagnetycznym, pokrywając zakres długości fali od 3 do 13 mikrometrów (µm). Jest instrumentem spektro-interferometrycznym drugiej generacji dla należącego do ESO Bardzo Dużego Teleskopu (VLT), który potrafi wykorzystać kilka teleskopów i falową naturę światła. W ten sposób tworzy bardziej szczegółowe obrazy obiektów niebieskich, niż gdyby uzyskiwał je przy pomocy dowolnego istniejącego lub planowanego teleskopu dla tego zakresu długości fali.

Po 12 latach prac rozwojowych prowadzonych przez licznych inżynierów i astronomów we Francji, Niemczech, Austrii, Holandii i ESO, a następnie długim okresie wymagającej pracy przy instalacji i testowaniu tego skomplikowanego instrumentu, pierwsze obserwacje potwierdziły, że MATISSE działa zgodnie z założeniami.

Wstępne obserwacje MATISSE dotyczyły czerwonego nadolbrzyma - gwiazdy Betelgeza, odnośnie której uważa się, że wybuchnie jako supernowa, w ciągu kilkuset tysięcy lat. Obserwacje pokazały, że gwiazda ta ciągle ma sekrety do odkrycia. Nowe obserwacje udowodniły, że gwiazda wydaje się mieć różny rozmiar w zależności od długości fali. Dane te pozwolą astronomom na dalsze badania otoczenia olbrzymiej gwiazdy i tego, jak rozwiewa materię w przestrzeń kosmiczną.

Reklama

- Pojedyncze teleskopy mogą osiągnąć ostrość obrazu limitowaną rozmiarami ich zwierciadeł. Aby uzyskać jeszcze lepszą rozdzielczość, łączymy - albo “interferujemy" - światło z czterech różnych teleskopów VLT. Umożliwia to MATISSE dostarczanie ostrzejszych obrazów niż jakikolwiek teleskop pracujący w zakresie 3-13 μm, co będzie uzupełniać przyszłe obserwacje Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba - powiedział kierownik naukowy projektu MATISSE, Bruno Lopez.

MATISSE wniesie wkład w kilka fundamentalnych obszarów badań astronomicznych, skupiając się w szczególności na wewnętrznych rejonach dysków wokół młodych gwiazd, w których formują się planety, na badaniach gwiazd w różnych stadiach ich życia oraz na otoczeniu supermasywnych czarnych dziur w centrach galaktyk.

- Spoglądając na wewnętrzne rejony dysków protoplanetarnych przy pomocy MATISSE, mamy nadzieję poznać pochodzenie różnych minerałów zawartych w takich dyskach — minerałów, z których później formują się stałe jądra planet takich jak Ziemia - skomentował Thomas Henning, dyrektor Max Planck Institute for Astronomy (MPIA) w Heidelbergu (Germany) i współkierownik naukowy MATISSE.

MATISSE łączy cztery wiązki, co oznacza, że łączy razem światło zebrane przez maksymalnie cztery 8,2-metrowe Teleskopy Główne VLT albo maksymalnie cztery Teleskopy Pomocnicze, tworzące VLTI, wykonujące zarówno obserwacje spektroskopowe, jak i zdjęcia. W tym trybie MATISSE i VLTI posiadają razem moc obrazującą teleskopu o średnicy do 200 metrów, zdolnego uzyskać najbardziej szczegółowe zdjęcia wykonane kiedykolwiek w zakresie średniej podczerwieni.

Początkowe testy wykonano przy użyciu Teleskopów Pomocniczych, a dalsze obserwacje z użyciem Teleskopów Głównych VLT są planowane na kolejne miesiące. MATISSE nakłada na siebie światło obiektów astronomicznych z połączonego światła od wielu teleskopów, czego efektem jest wzór interferencyjny, który zawiera informację o wyglądzie obiekty, na podstawie której można zrekonstruować obraz.

Pierwsze światło MATISSE oznacza duży krok naprzód w zakresie obecnych interferometrów optycznych/podczerwonych i pozwoli astronomom na uzyskiwanie obrazów interferometrycznych o lepszych detalach w szerszym niż do tej pory zakresie długości fali. MATISSE będzie komplementarny dla instrumentów planowanych dla nadchodzącego Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu (ELT), a w szczególności dla METIS (Mid-infrared ELT Imager and Spectrograph). MATISSE będzie obserwować jaśniejsze obiekty niż METIS, ale z lepszą rozdzielczością przestrzenną.

INTERIA.PL/informacje prasowe
Dowiedz się więcej na temat: Kosmos | Very Large Telescope
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy