Zapaść ukraińskiego przemysłu kosmicznego
Na początku lutego Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) opublikował trzy raporty techniczne dotyczące Ukrainy. Jednym z nich jest raport pomocniczy (technical assistance report) dotyczący reformowania zarządzania i nadzoru nad aktywami państwowymi.
Raport został opracowany przez departament spraw fiskalnych MFW na podstawie danych zebranych do marca 2015 roku. W dwóch miejscach odnosi się on do agencji kosmicznej Ukrainy, zarządzającej państwowymi firmami sektora obronno-kosmicznego.
MFW wskazuje na ryzyko jakie stanowią dla budżetu centralnego państwowe firmy przynoszące straty. A w związku z kryzysem gospodarczym wywołanym konfliktem polityczno-zbrojnym z Rosją, straty te gwałtownie rosną: w ciągu 4 lat aż 8-krotnie, z ok. 12 mld hrywien (2010) do prawie 80 mld hrywien (2014). W 2014 roku na Ukrainie działało ponad 1800 przedsiębiorstw państwowych (w Polsce funkcjonuje 47 przedsiębiorstw z większościowym udziałem Skarbu Państwa i 20 przedsiębiorstw państwowych).
Wyszczególniono, że firmy podlegające przemysłowi kosmicznemu straciły ok. 80% zamówień. Stało się tak po wzajemnym gospodarczym bojkocie Rosji i Ukrainy. Z tego powodu tylko w sektorze kosmicznym Ukraina traci ok. 2 mld hrywien rocznie (ok. 300 mln zł, ok. 0,1% PKB Ukrainy). Ukraina dostarczała wiele komponentów dla rakiet i satelitów produkowanych lub używanych w Rosji.
Zagrożeniem dla budżetu jest oczywiście to, że takie przedsiębiorstwa, nie działające na warunkach komercyjnych, będą wymagały dodatkowych subsydiów lub dokapitalizowania, jeśli mają przetrwać.
IMF wskazuje także, że państwowe firmy korzystają, w nieznanym stopniu, z ulg podatkowych. Jedenaście firm kosmicznych podlegających Ukraińskiej Agencji Kosmicznej jest na przykład zwolnionych z podatku gruntowego. Informacje o tym ile na tym zyskują firmy nie jest jednak publiczna, co przekłada się na niską transparentność budżetu i utrudnia szacowanie ryzyk finansowych.
Hubert Bartkowiak
